Mısır Padişahlarından Melik Zahir Bibres’in kızıdır. Babasının vefatından sekiz sene sonra 674 yılında Kahire’de kadınlara mahsus olarak okul yaptırmıştır. “Ribat-ı Bağdâdîye” diye isimlendirilip Bint el-Bağdâdiyye’nin idaresine verildi. Bu hangah ise yalnız zikir ve ibadete ayrıldı. Belki her türlü din ve ahiret ilminden ders verilmekte olan bir Daru’l-Fünûn idi. Erkekleri tarafından taşlanmış ve uzunca kalmış, yahut iddet içinde olunmuş hatunlar da kabul edilir ve terbiye edilirlermiş. Dünya ve ahiret hünerlerinden ve ilimlerinden çok şeyler öğrenirlermiş. Burasının idaresi son derece sistemli olup öğrenciler ve öğretmenler ve hizmetçiler için geçerli olan kurallar hayret vericiydi. Terbiye evindeki herkesin idaresi bir şeyhe verilmişti. Bu şeyhlerin ilimde mahir, güzel ahlaklı ve ders vermeye ve yönetmeye muktedir olması şart koşulurdu. Hususi derslerin yanında umumi dersler de verir, belirli vakitlerde vaaz kürsülerinde vaizeler tarafından nasihat edilirdi. Fakat böyle faydalı Eğitim (terbiye evi) evi bir sebeple 806 yılında kapatıldı ve bir daha da açılmadı. (Bizlere ibret! Kadınlar için bir vaizemiz olmadığı halde sefahatin olduğu yerler çoğaldı. Bir eğitim evimiz olmadığı halde bilinen şehirlerin tamamında sefahet haneler açmaya yetiştik. Vay bizim halimize vay?!…). Tizkâr Pay Hatun ise babası tarafından himmetli, bilim adamlarını himaye eden bir kadındı.
Samer Yayınları
Rızaeddin Fahreddin – Ahmet Acarlıoğlu