Burhân-ı tatbîk delîli ve benzerlerinde, Allahü teâlânın varl ığının lâzım olduğunu isbat etmekte kullanılan delillerden biri. Hâdislerin (sonradan var olan şeylerin) birbirinin varlığına sebeb olarak geriye doğru sonsuza kadar zincirleme birbiri ardısıra gitmesi. (Bkz. Burhân-ı Tatbîk)
Teselsülün muhâl (imkânsı z) olduğu, Burhân-ı tatbîk ile isbât olunur.Meselâ bir şeyin sonsuz yaratıcıları nı birinciden başlıyarak, sonsuz olarak, yan yana dizelim. İkinci yaratıcı dan başlayarak, ikinci bir sıra daha düşünelim. Sonsuza giden ikinci s ıra, birinci sıradan bir noksan olduğu için, kısadır.Kısa olana sonsuz denilemez. İkinci sıra, sonsuz olamadığı için, bundan bir fazla olan birinci sı ra da, sonsuz olamaz. Yâni, bir ucu sonsuza giden yarı m doğru düşünülebilir. Fakat böyle bir şey mevcud olamaz. Dolayısıyla teselsül olamaz.Bu sebeble
sonsuz sayıda yaratı cılar olamaz. Sonsuz var olan bir yaratıcı olur. Bu tek yaratıcı, ezelîdir (başlangıcı yoktur), ebedîdir (sonu yoktur), sonsuz olarak vardır. Varlığı kendindendir, başkası ndan değildir. Âkı l ve bâliğ (akıllı ve ergenlik yaşına gelen) kimse, Allahü teâlânın sonsuz var olduğunu ve başka her şeyin yoktan var edildiklerini işittikten sonra, aklını kullanmayıp, düşünmeyip, buna inanmazsa veya aklını kullanıp, düşünüp de, bunu akıl kabûl etmez, fenne uygun değildir diyerek inanmazsa îmânsız olur. Cehennem’de sonsuz azâb görür, yanar. (Âsım Efendi)