“Ortadoğu” beşeriyetin varlığı ile beraber tarihî çağlardan itibaren önemli bir merkez olmuştur. Tabiî öncelikle “Ortadoğu” tanımının siyasi bir tanım ve kavram olduğunu belirtmekte fayda var. İngiltere siyasetinin ürünü olan bir kavramdır. İngiliz Üst Aklı’nın yarattığı, içini doldurduğu ve kendi devlet politikalarını inşaâ ettiği bir olgudur. Ortadoğu, Semavi dinlerin varlık alanı bulduğu bir coğrafya olması hasebi … Devamını oku
Devletşâh’ın tezkîresinde kendisinden “Adâletli, bilgili, kahhâr ve himmet sahibi bir padişah idi. Yıldızlar ilmindeki derecesi yüksekti. Bu ilmin inceliklerine vâkıftı. Âlimlere çok hürmet ederdi. Onun zamanında ilim ve fazilet sahiplerinin mevkii çok yüksek idi. Kendisi hendese ve heyet ilimlerini çok iyi bilirdi. Âlim ve fâzıllar İslâm devrinde ve hatta İskender-i Zü’lkarneyn zamanından şimdiye kadar geçen müddet … Devamını oku
1332’de vefât eden ve Garibnâme adlı kitabıyla Anadolu sâhasındaki ilk Türkçe eseri veren, “Türk diline kimse bakmaz idi / Türklere hergiz gönül akmaz idi / Türk dahi bilmez idi bu dilleri / İnce yolu ol ulu menzilleri.” mısrâlarıyla mâruf büyük dedesi Âşık Paşa’ya nisbeyle anılan Âşıkpaşaoğlu’nun en büyük dedesi, 1240’ta Türkiye Selçuklularına karşı heterodoks Babâî … Devamını oku
“Şeyh, ibnü’ş-şeyh, kıbletülküttâb, kutbülküttâb, şeyhürrâmiyân” gibi sanatını yüceltici unvanlarla anılan hat üstâdı ve Osmanlı hat sanatının en büyüklerinden kabûl edilen ekol kurucu sanatkâr. Şeyh Hamdullah, Sühreverdiyye şeyhi Mustafa Dede’nin torunudur ve 16. asrın önemli entelektüellerinden Gelibolulu Mustafa Âlî’nin hat sanatçılarını ele aldığı Menâkıb-ı Hünerverân’dan öğrendiğimize göre Sultan Bâyezid (II.) devrinde Anadolu’ya gelmiştir: “Şeyh Hamdullah Sultan … Devamını oku
Türkçe nesrin önde gelen temsilcilerinden ve Fâtih devrinin en etkili âlimlerinden olan Sinan Paşa, muhtemelen Bursa’da doğmuştur. Dedesi, Sivrihisar kadısı Celâleddin Efendi, babası ise İstanbul’un ilk kadısı olan Hızır Bey’dir. Bâzı rivâyetlere nazaran Hızır Bey’in, Nasreddin Hoca’nın soyundan geldiği kabûl edilmesine rağmen M. Tulum’un da belirttiği gibi, “Nasreddin Hoca hakkındaki bilgilerimizin bu kabûle destek verecek yeterlikte … Devamını oku
Hoca çelebi, allâme-i küll, ikinci Ebû Hanîfe ve hocası Kemâlpaşaoğlu’nun el-muallimü’l-evvel unvanına nisbetle el-muallimü’s-sânî gibi unvanlarla anılan büyük Türk hukukçusu ve devlet adamı Ebûssuûd Efendi İstanbul yakınlarındaki Meteris köyünde doğmuştur. Âilesi İskilipli olan Ebûssuûd’un dedesinin babası, Uluğ Bey’in doğancıbaşısı olan Mehmed Kuşçu’dur ve onun oğulları, biri anne tarafından diğeri baba tarafından Ebûssuûd’un dedesi olan Mustafa … Devamını oku
İlk Paşa sancağının merkezi ve Osmanlı denizciliğinde kaptan paşaların tahtı olarak bilinen Gelibolu’da doğan ve buraya Lârende’den göç eden bir âileden gelen Pîrî Reis, eseri Kitâb-ı Bahriye’de de belirttiği gibi (“Birâderzâde-i merhûm Reîs Gâzî Kemal Pîrî Reis bin el-Hac Mehemmed”), bir başka Türk denizcisi olan Kemal Reis’in kardeşi Hacı Mehmed’in oğludur. 1481’den îtibâren yanına yeğenini … Devamını oku
Mîmar Sinan’dan sonra hakkında yazılı bir biyografi bulunan ikinci mîmâr, bugün târihî yarımadanın en önemli mimarlık anıtlarından biri olarak Ayasofya’nın karşısında yer alan ve turistlerin elliden fazla kompozisyonu içeren 21 binden ziyâde çini ve kalem işlerinden ötürü Blue Mosque (Mavi Cami) olarak tanıdıkları altı minâreli Sultan Ahmed Külliyesi’ni inşâ eden Sedefkâr Mehmed Ağa’dır. Mehmed Ağa, … Devamını oku
Abdullah’ın oğlu ve birtakım ikincil kanıtlara göre Boşnak kökenli olan Mustafa Âlî, 1556 – 1560 yıllarında Haseki Sultan ve Sahn-ı Semân medreselerinde Ebûssûd Efendi’nin oğlu Şemseddin Ahmed’in öğrencisi oldu. Bu dönemde, gelecek vaat eden genç şâirlerle birlikte ders gören ve edebiyat meclislerinde bulunan Âlî, ilmiye yolunda ilerlemek yerine bâzı şöhretli örneklerin de yaptığı gibi kalemiyeye … Devamını oku
Âilesi Konya Ereğlili olmakla birlikte, muhâcir olarak Rumeli’ye gelmişler ve Ahmed Dede bu vesileyle Selanik’te doğmuştur. İlme düşkünlüğü dolayısıyla burada Mevlevî tarîkatine girip hem tarîkat âdâbını öğrenmiş hem Selanik müftüsünden tefsir ve fıkıh dersleri almıştır. 1654’te İstanbul’a gelip burada da Galata ve Kasımpaşa mevlevihânelerinde eğitim almış, 1668’de ise saraya müneccimbaşı ve ondan birkaç sene sonra … Devamını oku