Tasavvuf Terimleri

Farsça-Arapça tamlama. İki dünyanın hükümdarı manasınadır. Hz. Muhammed (s) için kullanılır.   Şâh-ı kevneyn ü imâmü’l-Harameyn Nûr-u bi-şeyn ü Nebiyyü’s-Sakaleyn Hâkânî

: Farsça-Arapça tamlama. Levlâke levlâke lemâ halaktu’l-eflâk (Sen olmasaydın, Sen olmasaydın, kâinatı yaratmazdım) hadis-i kudsîsindeki levlâk ifâdesi kullanılarak, Hz. Peygamber (s)’e Levlâk’ın hükümdarı, yani “Şâh-ı Levlâk” denir.   Şâh-ı Levlâk gibi hısn-ı haşinim var iken, Ne bu sûziş, bu güdaziş ne bu âh ü feryad. Nâbî

Farsça tamlama, erkeklerin şahı, hükümdarı demektir. Hz. Ali için kullanılır bir tabirdir. Yüz meşakkat çekse kâm-ı dil tapar encâm-ı kâr, Her kimin mevtası âlemde Şeh-i merdân olur. Fuzulî

Necef şehrinin şahı demektir. Hz. Ali (r) Necef’te medfun olduğu için bu tabir kullanılmıştır.

Farsça-Arapça bir tamlama. Peygamberliğin şahı demektir. Hz. Peygamber Efendimiz (s) hakkında kullanılan bir tâbir.

Farsça-Arapça tamlama. Veliliğin şahı, hükümdarı demektir. Hz. Ali (r) hakkında kullanılan bir tâbirdir.

Zülfikâr Hz. Ali Efendimizin (r) kılıcının ismidir. Farsça-Arapça terkib olarak, Zülfikâr’ın şahı demektir. Bu unvan, Hz. Ali (r)’ye aittir. Bunda bağlamış gaza şemşirini sultan-ı Rûm, Bunda salmış saye-i ikbâl Şâh-ı Zülfikâr. Fuzulî

Arapça gören, şâhid olan, şehâdet eden demektir. Sâlikin kalbinde hazır ve mevcut olan, kalbin iştigal ettiği düşünceye, denir. Kalbi istilâ eden ilim ise, şahid-i ilm, vecd ise şâhid-i vecd olarak anılır. Bir kimse bir başkasına kalbten ilgi duyar ve ona bağlanırsa, bu sevdiği şahıs, o kimsenin şahididir. Aklın, fikrin meşgul olduğu şeye şâhid denmesi, sanki … Devamını oku

Arapça, şehâdet eden, gören anlamına dişil bir kelime. Mezara dikine yerleştirilen, üzerinde yazı ve çiçek bulunan mermer baş ve ayak taşları hakkında kullanılan bir tâbir. Üzerindeki yazı, mezarın hangi şahsa ait olduğunu belirttiği için bu tâbir kullanılmıştır.

Farsça, öğrenci demektir. Fütüvvet yolunda bir sanata giren kişiye ve okul talebesine, eskiden şâkird denirdi. Şâkird, sanatta ustalaştığı zaman, ustası ona törenle peştemal (havlu) kuşatırdı. Şakirdi ustasına peştemal kuşatır: Yetenekli öğrenciler hakkında kullanılan bir atasözü. Şakirtleri taş yonarlar, Yonup üstada sunarlar. Çalab’ın ismin anarlar, O taşın her paresinde. Hacı Bayram Velî