Tasavvuf Terimleri

Selef, öncekiler anlamına Arapça bir kelime. Bunun yerine, “eseriyye” tâbiri de kullanılır. Sahabe ve tabiîn mezhebinde bulunan fakihler ve muhaddislere, selefiyye denir. Selefiyye’nin yolu, Kur’ân yoludur.

Sahabe-i Kiram’dan Hz. Selmân-ı Farisî ibn İslâm (r) için kısaca “Selmân” da denilir. Bazı sûfiyye tarikatlarında, dervişler, nefsi aşağılamak üzere, ellerinde keşkül (bir çeşit tabağı andırır kâse) ile halktan bir şeyler toplamaya giderlerdi ki buna “Selman’a çıkmak”, “Selmân etmek” tâbiri kullanılırdı. Berberlikle meşgul olanlara da “Selmânî” denir. Selmân-ı Farîsî (r)’nin, Hz. Peygamber (s)’in berberliğini yaptığı … Devamını oku

Bektaşî tâbiridir. Niyaz kabul eden derviş hakkında kullanılır. Selmân-ı Farisî (r)’ye nisbetle bu ad verilmiştir. Canlar, mürşidin izniyle ellerinde keşkül, “şey’en lillah” diyerek yardım kabul ederler buna da “Selmânîliğe çıkmak” denirdi. Kabahat işleyen sufîlerin de, Selmânîliğe çıktığı görülürdü. Bunlar deriden elbise giyerler. Allah rızası için, “Kerbâla aşkına” su dağıtırlardı. Halktan bir şey isteyerek nefis eğitimi … Devamını oku

Arapça, işitmeyi ifade eden bir kelime. Hakk’ın, ilimlerin ifâdesi yolu ile tecellîsinden ibarettir. Zira Allah, işittiği her şeyi, işitmeden de, işittikten sonra da bilir. Bilineni Allah’ın bilmesi de, böyledir. O, kendi nefsinde tam kemâl sahibidir, böylece o, nefsindeki kendi kelamını da işitir.

Arapça, dinleme, işitme, anlamına bir kelime. Dinlenen ilahinin veya bir müziğin etkisiyle coşup dönme. Semâ’ın pek çok çeşidi vardır. Genel anlamıyla semâ, Hak’tan gelen ve insanları Hakk’a çağıran bir mesajdır. Onu iyi niyetle dinleyen, hedefine ulaşır. Sesin etkisini dile getiren bazı hadisler, semâ konusunda serdedilir: “Kur’ân-ı Kerim’i seslerinizle güzelleşiriniz, zira güzel ses, Kur’an-ı Kerim’i güzelleştirir”, … Devamını oku

Mevlevîlikte, ayakta yapılan deverana iştirak etmek için kullanılan bir tâbirdir. Alem-i ma’nî ki hurşîd-i cihanârâ gibi, Devreder girmiş, semâ’a anda ruh-ı mevlevî. Nef’î

Mevlevîlik tâbiri. Semazenbaşı, yeni dervişe (can) nasıl semâ yapılacağını öğretir ki, buna semâ çıkartmak denir. Semâ’a, meşk tahtası denilen ve ortasında çivi bulunan dört köşe bir tahta üzerinde başlanırdı.

Yeni müridlere semâ’ı öğretecek tecrübeli, kıdemli kişiye, “semâ dedesi” denirdi. Semâ dedesi, semâ öğretmeniydi.

Yumuşak olmak, cömert davranmak anlamlarını içeren Arapça bir kelime. Cürcanî bunu, üzerine farz olmadığı halde, başkaları için bol bol harcamak, vermek şeklinde, tanımlar.

Mevlevi tâbiridir. Kelime Farsça’da yol semâ’ı demektir. Yolda yapılan semâ’a denir. Mevlana, Konya’da Varakçılar Çarşısı’ndan geçerken, Selahaddin Zerkub’un ardarda inen çekicinin sesinden etkilenip yol ortasında semâ’a başlamıştı. Bayram namazından dönen veya piknik yapmaya giden Mevlevî dervişler, yol ortalarında semâ yaparlardı. Gören sanır ki, safhadan semâ-ı râh ederim. Döner döner bakarım kûy-ı yâre âh iderim. Esrar … Devamını oku