Tasavvuf Terimleri
Sekinet; vakar, iç huzuru anlamında Arapça bir kelime. “O, imanları artsın diye, mü’minlerin kalbine sekineti indirendir” (Feth/4) âyetinde bu terime işaret vardır. Gaybm gelişinde meydana çıkan huzur hali. Nebi ve velilerin kalbine inen sekinet, nur, kuvvet ve ruhtan teşekkül eder ve mahzun kalbi teselli eder.
Gayb erenlerinden, veliler hiyerarşisi içinde yer alan sekiz evliya. Bunlara, kahır ve kuvvet ricali denir. Şiddetli ve hiddetli özelliğe sahiptirler, himmetleri etkilidir. Yöneldikleri ruhları etkileri altına alırlar, tasarruf etme güçleriyle tanınırlar. Bunlara hürmet edilmekle birlikte, yakınlarında da fazla bulunmaktan sakınmak gerekir, denilir.
Arapça, sarhoşluk demektir. Kalbe gelen varidin etkisiyle, sâlikin ihsastan sıyrılıp, gaybete düşmesidir. Zıddı, ayıklığı ifade eden sahv hâlidir. Sekr mükemmel olmaz da, hisler tam kaybolmazsa, bu sâlik, mütesâkirdir. İki türlü sekr vardır: Sekr-i tabiî, sekr-i İlâhî. Sekr durumundaki kişinin, şeriata aykırı sözlerine itibar olunmaz, zira o, sekr durumunda, akıl tavrından ayrılmıştır, üzerindeki varidin etkisi ve … Devamını oku
Arapça, barış, esenlik, selâmet gibi anlamları olan bir kelimedir. Cürcanî, bu konuda şöyle der: “Nefsin, dünya ve âhirette, hiç bir sıkıntıya uğramaması, iki âlemde mes’ûd ve rahat olması”. Mevleviler, dört devreli âyinin devreleri arasındaki fasılalara, selâm derler.
Mevlevi tâbiridir. Mevlevi âyinleri dört selâm, yani dört fasıldan ibarettir. Bir faslın bitmesine, “selâm başı” denir. Dördüncü selamdan sonra şeyh, postundan bir kaç adım yürüyerek hırkası ile, yani kollarını açmadan sema ederdi. Ayrıca, beşinci bir selâm daha vardı ki, şeyh neşelenir ve meydancı ile mutrib heyetine niyaz gönderirdi. Bunun üzerine; Şem-i ruhuma cismimi pervane düşürdüm. … Devamını oku
Arapça, esenlik, huzur, barış mânâlarına gelir. Emniyet makamı: “Oraya, emniyetli olarak selâm ile giriniz” (Hicr/46) âyeti, buna işaret eder. Dünyevî huzur ve refah, selâmet , terk-i selâmettir. Nefsin selâmeti, ise ona uymamaktır. Konu ile ilgili bazı deyişler: “Selamet kenardadır (yani yalnızlıkladır),” “selâmet birliktedir” “selâmet susmaktadır”.
Kurtuluş, huzur birliktedir anlamında, Arapça bir ifâde. Bunun iki anlamı vardır: 1) Huzur, birliğe ermektedir. Her şeyde bir olan. kendisinden başka gerçek varlık bulunmayan Allah’ın gücünü, hikmetini, takdirini yaptıklarını görmekte ve bu birlikte, kendi geçici varlığını yok etmektedir; bunu bilen, bilgisini görüş (müşahede), görüşünü de oluş haline getiren kişi esenliktedir. 2) insan yalnızlığı seçti, tek … Devamını oku
Kurucusu Selâmı Ali Efendi’dir. Celvetiyye şubelerinden birinin adıdır. Sa’diyye’nin kollarından biri de, bu adla anılmaktadır.
Saygı maksadıyla, şer’î ölçüler içinde yere kapanma. Allah’tan başkasına yapılan bu secdelere, Kur’ândan örnekler şunlardır: 1. Meleklerin Allah’ın emri üzerine Hz, Adem’e secde etmesi (Bakara/34). 2. Hz. Yakub’un eşi ve onbir çocuğu ile birlikte Hz. Yusuf’a secde etmeleri (Yusuf/100). Selâm secdesine, secde-i tahiyye de denir. Mevlevî şeyhleri ve dervişleri, baş keserek birbirine secde ederlerdi.
Selâtîn, Arapça bir kelime olup “Sultan”ın çoğuludur. Cuma günleri, namazdan sonra yapılan va’z görevine denir. Bunun yerine, “kürsü şeyhliği” ve “Cuma vaizliği” tâbirleri de kullanılmıştır. Minberde, hatibin okuduğu Arapça hutbeyi açıklamak üzere, bu görev ihdas olunmuştur. H. 1139/1726 yılından itibaren, “selâtin şeyhliği” diye anılmaya başlanan bu görev, önem arzederdi.