Tasavvuf Terimleri
Bu kelime kök olarak İbranice’dir, “Allah’ın kulu” anlamına gelir. Cibril, mukarreb ve mürsel meleklerden biridir. Allah ile Peygamber arasındaki haberleşme görevini ifâ eder. Tasavvuf ıstılahı olarak “akıl”, “akl-ı Muhammedi” anlamlarına gelir. Ruh-i irfan-ı Hak’da akl pür tevil kalmışdır Sanırsın münteha-yı Sidre’de Cibril kalmışdır. Üsküdarlı Safi
Farsça savaş demektir. Allah’ın, kulunu çeşitli belâlar ile imtihan etmesidir. Bu imtihan, maddî ve manevî musibetler ile olur. “İnsanlar, imtihandan geçmeksizin, inandık demekle kurtuluvereceklerini mi zannediyorlar” (Ankebût/2) âyetinde anlatılan husus, budur. Sufiler, tasavvufu, sulhu bulunmayan savaş olarak tanımlarlar.
Arapça-Farsça. Cemaat evi, topluluk yeri gibi manâları vardır. Mevlevîlere mahsus bir terimdir. Mevlevîlerin Mesnevî okuyup dinledikleri yeri ifade ettiği söylenmekle birlikte, yemek pişirilen yer, sıcaklık yurdu ve istirahat mekanı manasına geldiği de kaydedilmektedir. Alimler, talebeler buraya misafir olarak uğrayıp üç gün kalır, dördüncü gün yolluğu hazırlanıp uğurlanırlar. Yok eğer daha fazla kalma arzusu gösterirlerse, kendilerine … Devamını oku
Arapça. Cifirle uğraşmayı meslek edinmiş kişi. Bilindiği gibi simya, sayı ve harflerle geleceği bilmeye ve ilm-i hurufa cifr denir. Gaybdan haber verme iddiasında bulunan, cifirle uğraşan kişiler için ceffâr denildiği gibi, cifrî ifadesi de kullanılırdı.
Hattatların, küçük yazı yazmak ve ince çizgiler çizmek üzere kullandıkları özel bir kalem. Cava’dan geldiği için, bu kalemlere Câvî denmiştir. Bu kalemlerle pirinç taneleri üzerine “ihlas Suresi” yazılırdı. Ayrıca, bu kalemlerle yazılan küçük Kur’an-ı Kerim’ler, cevizin içine konulup, gemilerin sancak direklerine sancakla beraber çekilirdi.
Türkçe-Rumca. Çelebî, daha önce ifade ettiğimiz gibi Allah manasına gelen Çalap kelimesinin nisbetidir. Efendi ise Rumca asıllı bir kelime olup okumuş kibar kimse, malik, sahip gibi manaları vardır. Seyyid, hoca, kadı, molla ve şehzadeler için kullanılmıştır. Çelebî Efendi, Konya Mevle-vihanesi postnişinine verilen addır. Mevlevîler arasındaki unvanı “aziz efendimiz” şeklindeydi. Çelebî Efendi, Mevlânâ Celâleddin Rûmi’nin mutlak … Devamını oku
Tekkeye girilen dış kapıya, cümle kapısı denir. Cümle kapılarının sağ ve solunda halkalar olur, bu halkalara zincirler bağlanarak, kapının orta yerinde bu iki zincir birbirine düğümlenirdi. Kapıdan giren, kafasını çarpmamak için biraz eğilmek zorunda kalırdı. İnsan yapılandıran, nefis tezkiyesinin gerçekleştiği bu mekanlara dik ve kibirli girilmemesi gerektiği, bu espiriyle anlatılmak istenirdi. Eski Selçuklu Camilerinin özellikle … Devamını oku
Arapça’da gece kararması anlamında gelen c-n-n’den türemiştir. Can kelimesi bir tür yılan anlamını da ifade eder. Gözden gizlenmiş varlıklar için kullanılmıştır. Cinler âleminin varlığı, Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerle sabittir. Hicr Suresi 27’nci âyetinde “nüfuz edici ateşten yaratıldığı” bildirilmiştir. Hüseyin Kâzım Kadri, Cinn’i tanımlarken “melâike ve şeytanlardan havass-ı zahir ile görülmeyen mahlûkât, ecsam-ı akıle-i latife (düşünen latif … Devamını oku
Farsça öpmek, öpücük demektir. Tasavvufi olarak bâtındaki feyz ve cezbe; müjde alındığında duyulan zevk veya haz; ilim ve amel; anlama ve anlatma bakımından sözün keyfiyetini kabul etme yeteneği; ruhun vasıtasız olarak aldığı zevk veya haz gibi çeşitli mânâları ihtiva eder. Leblerinle emrine amadedir canım benim Al da bir buseyle öldür haydi cananım benim Arif Emre
Arapça, kesin delil demektir. Kur’an-ı Kerim’de, Hz. Peygamber (s) ile tartışan inançsızların, ondan iddiasını ispat etmek üzere, şüpheleri ortadan kaldıracak açıklıkta ve itirazlara mahal vermeyecek kesinlikte burhan (delil) istediklerinden bahseder. Ayrıca sadakaya da, verenin imanına delil olduğu için (burhan) denmiştir. Bu tabir Rifaiyye, ıstılahlarındandır. Şiş vurmak, ateş yalamak, kılınçla karın kesmek, taş yutup çıkarmak vs. … Devamını oku