İki kişi şevval hilalini gördüklerine şahitlik ettikleri zaman hüküm ne olur?

Şevval hilali meselesine gelince, bu hilale iki kişi şahitlik ettiği, fakat bu şahitliği hakimin huzurunda yapmadıkları ya da hakim onların şahitliklerini kabul etmediği zaman kendileri ve onların adaletini bilen kimseler orucu bırakabilirler mi, bırakamazlar mı? Bir kişi kendi başına hilali gördüğü zaman Ahmed onun orucu bırakıp bayram edemeyeceğine hükmetti. Malik ve Ebu Hanife’nin görüşü de budur. Bu, Ömer ve Aişe Radıyallahu anh‘dan rivayet edilmiştir. Delili şu hadisi şeriftir: “Orucunuz, insanlarla birlikte tuttuğunuz günkü oruçtur. Bayramınız insanlarla birlikte bayram ettiğiniz günkü bayramınızdır.” Gizlice orucunu bozabilir, denilmiştir. Şafiî’nin görüşü budur. elMecd dedi ki: Orucunu açıktan bozmasının caiz olmadığında icma vardır.

İki adil kişi hilali gördüğü ve hakim huzurunda şahitlik etmedikleri ya da hakim onların durumunu bilmediği için şahitliklerini kabul etmediği zaman da hüküm böyledir. Yani bunların ve bunların adaletli kişiler olduğunu bilen kimselerin orucu bozup bayram etmeleri caiz değildir. Çünkü yukarıdaki hadis buna manidir, birlik ve beraberlik ruhuna aykırıdır, hüküm herkes için aynı derecede geçerlidir. Bu görüş Şeyh Takıyuddin’in tercihidir. elMuvaffak, orucu bırakıp bayram etmesinin caiz olduğunu tercih etmiştir. Onun delili ise Ahmed ve diğer hadisçilerin rivayet ettiği “İki kişi şahitlik ettiği zaman orucu tutun ve orucu bırakıp bayram edin.”

Yukarıdaki soruya şöyle de cevap verilmiştir: Şevval hilalini tek başına ve kesin olarak gören kimse Ahmed’in mezhebindeki meşhur olan görüşe göre orucu bırakıp bayram edemez. Malik ve Ebu Hanife de bu görüştedir. Orucu bırakıp bayram eder de denilmiştir ki Şafiî’nin görüşü budur. Ahmed’in bazı arkadaşları da bu görüştedir. elİkna’da bu güzel görülmüştür. Bu durumda orucun açıktan yenilmesi ise caiz değildir. Bazıları bu konuda icma olduğunu haber vermişlerdir.

Bu soruya şöyle de cevap verilmiştir: Bir adam Şevval hilalini tek başına görecek olsa onun orucu bozup iftar etmesini caiz görmeyenlere göre onun şahitliğiyle ne ailesi ne de başkalarından hiç kimsenin orucu bırakıp bayram etmeleri caiz değildir.