Mustalikoğulları Huzâa kabilesinin bir koludur. Huzâalılar her zaman Müslümanların yanında yer almışken Mustalikoğulları onların aksine Hz. Peygamber’in karşısında yer almış ve ona düşmanlık etmiştir.
Savaşın Sebebi
Müslümanların Hendek Savaşı’na hazırlanıldığı esnada Mustalikoğulları reisi Hâris b. Ebû Dırâr, Müreysî suyunun başına gelip burada karargâh kurmuştur. Bu sebeple Benî Mustalik Gazvesi’ne Müreysî Gazvesi adı da verilmiştir. Hâris b. Ebî Dırâr ve ordusu çevre kabileleri de savaş için kıştırtmaya başlayınca Hz. Peygamber yedi yüz kişiden oluşan bir orduyla Müreysî yakınlarına kadar gelmiştir.
Bazı rivayetlerde bu gazvenin Hendek Savaşı’ndan sonra gerçekleştiği söylenmiştir.
Savaşın Hazırlıkları
Müslümanlar, Büreyde b. Husayb elEslemî’nin Benî Müstalik’in durumunu haber vermesi üzerine hicretin beşinci yılında şâban ayının ikisinde savaş için yola çıkılmıştır.
Müslüman ordusu yolda Benî Mustalik kabilesinden biriyle karşılaşmış ve onu İslâm’a davet etmişlerse de onun bir casus olduğu anlaşılınca boynu vurulmuştur. Benî Mustalikliler, Müslümanlara düşmanlık eden kabileleri bir araya toplayıp savaşa çıkmışlardı, fakat casusun boynunun vurdurulması ve Müslümanların büyük bir orduyla geldiği haberini aldıklarında panik ve korkuya kapılıp kaçmaya başlamışlardır.
Benî Mustalik ordusuna farklı kabilelerden katılanların korkup savaş meydanından ayrılması Benî Müstaliklilerin çok az sayıda kişiyle Müslümanların karşısına çıkmasına sebep olmuştur. Savaş başlamadan önce İslâm’a davet etmek için giden Hz. Ömer’in teklifini reddeden düşman ordusuyla savaş başlamış ve Benî Mustalik mağlup edilmiştir. Savaş meydanında yenilen Mustalikoğullarından on kişi öldürülmüş ve geri kalan herkes esir alınmıştır.181 Müslüman ordusunda ise Hişâm b. Subâbe şehid oluştur.
Savaşın sonunda beş bin koyunun ve iki bin devenin de içinde bulunduğu büyük bir ganimet elde edilmiştir. Esirlerin karşılıksız serbest bırakılması ve Hz. Peygamber’in Hâris b. Ebî Dırâr’ın kızı Cüveyriye ile evlenmesi Mustalikoğullarının Hâris b. Ebi Dırâr da dâhil olmak üzere neredeyse tamamının Müslüman olmasına sebep olmuştur. Birçok kabileyi toplayıp Medine’ye saldırmak üzere olan bir düşman topluluğunun yenilmesinin yanında savaş sonunda kabilelerden çoğunluğunun Müslüman olması savaşın önemini daha da arttırmaktadır.