Allah neden biz ifadesini kullanıyor? Kuran’da Allah kendinden bahsederken neden biz diyor? Allah’ın biz demesi nedir?

“Kâinatı yaratan ve idare eden en yüce varlık” diye tanımlanan Allah kelimesi (lafza-i celâl), sıfat değil isimdir. Kur’ân-ı Kerim’de, beşi “Allâhümme” şeklinde olmak üzere 2702 defa tekrarlanır. Bu kelimenin Arap dilinde çoğul şekli yoktur. Allah lafzı hiçbir kelimeye muzaf olmamış (nispet edilmemiş) ama kendisine başka kelimeler muzaf olmuştur, “âyâtullâh, ibâdullâh” gibi. İhlâs sûresi Allah’ın birliğini vurgulu bir şekilde ifade eder. Bu muhtevadaki âyetler çoktur. Zaten İslâmiyet’e “tevhit dini” denildiği bilinmektedir. Bununla birlikte Kur’ân-ı Kerim’de Cenâb-ı Hakk’ın fiillerini beyan eden birçok âyette çoğul kelime şekilleri kullanılmıştır. Bunun sebebi Allah’ı yüceltmektir. Meselâ:

 “Biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesi indirdik.”

 “Biz sana kevseri verdik.”

gibi.

Bunun yanında Cenâb-ı Hakk’ın ulûhiyyetinin beyan edilmesi istenen yerde pekiştirmeli tekil kelime ve ifadeleri kullanılır: Hz. Mûsâ’ya hitaben:

“Muhakkak ki ben, yalnızca ben Allahım. Benden başka ilâh yoktur. Bana kulluk et, beni anmak için namaz kıl.”

Bilindiği gibi insanlar arası konuşmalarda tek kişinin kendisinden “biz” diye bahsetmesi kibir ifadesi sayıldığından yersiz kabul edilir; kibir din açısından da gayri ahlâkî bir davranıştır. Karşımızdaki saygın tek kişiye “siz” diye hitap etmekse nezaket kuralları arasında yer almıştır. Ancak yücelerin yücesi olan Allah’ın, kendi fiillerini haber verirken çoğul sîgası kullanması bir gerçeğin ifadesidir.

“Hamd ve senâ göklerin rabbi, yerin rabbi, bütün âlemlerin rabbi Allah’a mahsustur. Göklerde ve yerde azamet yalnız O’nundur; O, yenilmeyen yegâne galiptir, bütün emirleri ve işleri yerli yerindedir.”

Doksan dokuz esmâ-i hüsnâ içinde “ulu” anlamında “azîm, kebîr”; “azamet (kibriyâ) ve yüceliğini izhar eden” mânassındaki “mütekebbir”den başka aynı konumda bulunan “azîz, mecîd, müteâlî” gibi isimler de yer alır. Allah’a hitap, dua ve niyaz ederken hiçbir zaman “siz” veya “onlar” anlamında bir zamir kullanılamaz.

Bu konuya şöyle bir yaklaşım da yapmak mümkündür: Allah Teâlâ’nın, kâinatı idare etmeye yönelik fiillerinden haber verirken “biz” ifadesini kullanmasında, bu tür fiillerle görevlendirdiği meleklerine, peygamberine, diğer bazı insanlara ve tabiat olaylarına da işaret etmiş olabilir.