Oruç tutarken manevi haz nasıl alınır? Orucun manevi kıymeti nasıl artar?

Orucun iyisi herhalde şöyle olabilir; Mide gibi diğer duygularına, yani göze, kulağa, kalbe, hayaline, fikrine dahi bir nev’i oruç tutturmaktır. Yani haramlardan, lüzumsuz davranışlardan uzak kalmak, her bir uzvuna kendisine mahsus oruç tutturmaktır. Meselâ, dilini yalandan, gıybetten ve galiz yani kaba, nezaket dışı tabirlerden uzak tutmakla oruç tutturmak. Bunların yerine lisanını, Kur’an ve tefsirlerini okumakla, zikir, tesbih, salavat ve tövbe, istiğfar gibi şeylerle meşgul etmek. Gözünü haram olan şeylere bakmaktan ve kulağını fena şeyleri işitmekten men edip, gözünü ibrete ve kulağını hak söz ve Kur’an ve hakikatlerini dinlemeğe sarf etmekle, diğer organlara da bir nev’i oruç tutturmaktır. Zaten mide en büyük bir fabrika olduğu için, oruç ile mideye adeta işten el çektirilirse, başka küçük tezgahlar ona kolayca uyarlar.

Oruçlu iken bütün gün boyunca devamlı bir ibadet içerisinde olma ve Allah’ın emrine bütün gün boyunca uymuş olmanın manevî lezzeti ve ruh huzuru vardır. Oruçta akşama kadar, devamlı olarak ibadette olmanın manevî hazzı vardır. Oruç, insanların inançlarını, Allah’a olan bağlılığını arttırmaktadır. Ramazan aylarında intiharların, intihar benzeri davranışların azalmış olması bunun açık bir delilidir.29 Diğer aylarla mukayese edildiğinde, Allah’a bağlılığın artmış olması manâsında sayılabilecek bir delil, Müslüman cemiyetlerde zaten az olan intiharların, intihar benzeri davranışların, Ramazan ayında açık bir şekilde azalmasıdır.

Oruçlu iken nasıl davranmamız gerektiğine dair iki hadis meâlini verelim: Hz. Ebû Hureyre (r.a.)’dan rivayet edilmiştir; Resûli Ekrem (s.a.s.) Efendimiz; “Sizden biriniz oruçlu bulunduğu gün çirkin söz söylemesin ve kimse ile çekişmesin. Şayet biri kendisine söver veya çatarsa; “Ben oruçluyum” desin buyurdu­.

Ebû Hureyre (r.a.)’dan; Nebi (a.s.m.): “Oruçlu bir kimse yalan ve yalancılıkla iş yapmayı terk etmezse, yemeği içmeği bırakıp aç durmasın. Allah nezdinde hiçbir kıymeti yoktur.” buyurmuştur­.

Orucun şüphesiz güzel ahlakı kazanmakta, öfke kontrolünde müsbet manada tesirleri vardır.